Nowotwory złośliwe skóry

Nowotwory skóry mogą lokalizować się na całej powierzchni ciała, najczęściej w okolicach narażonych na drażnienie i działanie promieniowania UV, emitowanego przez słońce oraz sztuczne źródła, takie jak solaria.

Do najczęściej występujących nowotworów skóry zalicza się raki skóry pochodzenia nabłonkowego – rak podstawnokomórkowy oraz rak kolczystokomórkowy. Z kolei najgroźniejszym i najrzadziej występującym nowotworem skóry jest czerniak, który wywodzi się z komórek barwnikowych – melanocytów.

Rak podstawnokomórkowy (BCC)

Jest najczęściej występującym nowotworem spośród wszystkich nowotworów skóry. Wykazuje stosunkowo niewielką, miejscową złośliwość, nie daje przerzutów do węzłów chłonnych i innych narządów, a także charakteryzuje się powolnym wzrostem. Rozwija się ze stanów przedrakowych, takich jak rogowacenie słoneczne czy róg skóry, a także w skórze niezmienionej. Jego występowanie w rodzinie może odgrywać istotne znaczenie w zachorowalności. W zależności od wyglądu zmian, można wyróżnić różne odmiany raka podstawnokomórkowego, takie jak wrzodziejący, twardzinopodobny, torbielowaty, powierzchowny. Najczęściej występująca jest odmiana guzkowa, gdzie nowotwór ma postać niezapalnego guzka otoczonego perełkowatym wałem, który może ulegać wrzodzeniu na powierzchni.

Rak kolczystokomórkowy (SCC)

Ten rodzaj nowotworu wykazuje znacznie większą złośliwość niż rak podstawnokomórkowy, ponadto wykazuje skłonność do wzrostu naciekającego, dającego przerzuty do węzłów chłonnych. Najczęściej punktem wyjścia są stany przedrakowe. Zmiany mają charakter wrzodziejący lub brodawkujący, z naciekiem podstawy, ale bez perełkowatego wału charakterystycznego dla BCC.

Czerniak złośliwy

Czerniak to najbardziej złośliwy nowotwór skóry, dający wczesne przerzuty, który może rozwijać się w obrębie znamion skóry lub na skórze niezmienionej. Do czynników ryzyka należy zaliczyć występowanie w rodzinie, wcześniejsze występowanie czerniaka u chorego, dużą liczbę znamion, znamiona wrodzone, dysplastyczne oraz jasną karnację. Wyróżnia się cztery główne formy czerniaka: wywodzący się z plamy soczewicowatej, szerzący się powierzchownie, guzkowy oraz czerniak dosiebnych części ciała – powierzchni dłoniowej, podeszwowej lub podpaznokciowy.

Co robić w przypadku podejrzeń?

Odpowiednio wcześnie wykryty nowotwór daje większe szanse na wyleczenie, dlatego ważna jest profilaktyka. Należy stosować kremy chroniące przed szkodliwym działaniem promieniowania UV, nie dopuszczać do poparzeń skóry, unikać solariów. Występujące znamiona należy obserwować i poddawać samodzielnej ocenie według skali ABCDE, gdzie A oznacza nierówny kształt znamienia, B poszarpane brzegi, C nierównomierny koloryt, D wielkość zmiany powyżej 6 mm, a E ewolucję, czyli zmianę kształtu, koloru, wielkości.

Każda niepokojąca zmiana na skórze wymaga konsultacji z lekarzem dermatologiem, który oceni ją przy użyciu dermatoskopu, aby wykluczyć lub potwierdzić podejrzenia co do nowotworu. Następnie w razie potrzeby podejmowane są dalsze kroki.

Mgr Sandra Stępień