Metody leczenia spastyczności w stadium ostrym choroby

Spastyczność, nazywana inaczej napięciem typu scyzorykowego, to nic innego jak daleko odbiegające od normy niezależne od woli chorego wzmożone napięcie mięśniowe, które obecne jest przy uszkodzeniu górnego motoneuronu. Zwykle nie pojawia się od razu po uszkodzeniu, lecz po upływie kilkunastu dni, a nawet tygodni. Nieleczona spastyczność lub niepodjęte próby jej leczenia w stadium ostrym, prowadzić mogą do powstawania odleżyn, niestabilności i przykurczy w stawach oraz deformacji kości. Jest obecna przy wielu jednostkach chorobowych, takich jak mózgowe porażenie dziecięce, stwardnienie rozsiane czy stwardnienie zanikowe boczne. Stanowi również problem po przebytym udarze, urazie rdzenia kręgowego oraz w przypadku infekcji.

Ciężka spastyczność wiąże się z wieloma problemami ruchowymi. Pacjenci zmagają się z bólem, dużym dyskomfortem oraz trudnościami w wykonywaniu czynności dnia codziennego. Nie są w stanie utrzymać prawidłowej postawy ciała. Obniżona sprawność fizyczna prowadzi do zaburzeń mowy, snu i motywacji do rehabilitacji. Często pojawia się obniżenie nastroju, a nawet depresja.

Ocena stopnia spastyczności

Aby dokonać oceny stopnia spastyczności, należy wykonać odpowiednie testy do tego przeznaczone. Neurolodzy polecają zmodyfikowaną skalę Ashwortha, a pediatrzy skalę Tardieu. Warto także wspomnieć o komputerowej analizie chodu, skali częstości skurczów w ciągu godziny według Penna oraz w ciągu doby według Smitha, jak i o goniometrycznym teście wahadła, wprowadzonym przez Wartenberga, łączonym często z zapisem EMG.

Terapia

Po przeprowadzeniu badania, należy ustalić cele terapii. W fazie ostrej niezwykle istotne jest działanie przeciwbólowe, podtrzymywanie samodzielności chorego oraz zapobieganie możliwym powikłaniom. Należy więc zadbać o odpowiednią pielęgnację i stosowanie korekcyjnych pozycji ułożeniowych z zastosowaniem wałków, klinów, poduszek, łusek i ortez. Natomiast w pozycji stojącej i siedzącej wykorzystuje się pionizatory i specjalne fotele. W dalszej kolejności stosuje się ćwiczenia bierne w możliwie jak największym zakresie ruchu, pamiętając przy tym o docisku powierzchni stawowych. Nie można zapomnieć o ważnej roli ćwiczeń oddechowych i rozciągających. Swoje zastosowanie znajdują również powszechnie znane metody terapeutyczne, takie jak PNF, Bobath, metoda Brunnstrom, Rood. Pomocna okazuje się także muzyko- i psychoterapia. Warto wspomnieć o leczeniu fizykalnym, charakteryzującym się niewielkim stopniem inwazyjności z jednoczesnym brakiem niepożądanych efektów. Wykorzystywane są czynniki termiczne, elektryczne oraz zabiegi w środowisku wodnym. Pojawiają się też próby stosowania pola magnetycznego u chorych na SM. Spastyczność leczona jest również lekami podawanymi doustnie, dokanałowo oraz domięśniowo. Leczenie chirurgiczne wykonuje się na poziomie mózgu, mięśni, rdzenia kręgowego i nerwów obwodowych.